Hopelijk geniet iedereen van een deugddoende zomerperiode met veel beweging (zowel passief voor de televisie, als actief buiten in de natuur!). Mijn verlof zit er net op en de drie weken gaven me veel tijd om na te denken en ik deel dan ook graag wat hersenspinsels met jou!
Een vaak gehoord doel voor de vakantieperiode is ‘loskoppelen’. Makkelijker gezegd dan gedaan! En van wat wil je dan precies loskoppelen? Het werk? Je dagelijkse routine/sleur? Je gebruikelijke routines en verslavingen? Voor mij was het misschien wel elk van bovenstaande. Ik werd me vooral bewust van compulsief social mediagebruik, zelfs als het werkgerelateerd is.

Er gebeuren zoveel boeiende dingen momenteel in de wereld van de sport! Ik zou bijna een dagelijkse analyse kunnen maken van mentale aspecten op de Olympische Spelen:

• De triatleten die de dag zelf te horen krijgen dat hun wedstrijd wordt uitgesteld.
• Simone Biles die weer terug is aan de absolute top en openlijk over haar mentale begeleiding praat.
• Blessureleed die plots opnieuw toeslaat bij de Spaanse badmintonspeelster Carolina Marin in de halve finale na een langzame terugkeer naar de top.
• … En zo kan ik wel nog even doorgaan.

De eisende algoritmes van social media beweren dan dat hierover gesproken moet worden om relevant te blijven en onder de ogen van je volgers te verschijnen. Maar… het was mijn vakantie en ik had geen zin om in mijn pen te kruipen.  Dus liet ik de boeiende en tijdige analyses aan collega’s deze periode. Grappig genoeg was die ene spontane Thread die ik enthousiast de wereld instuurde tijdens de openingsceremonie van de Spelen wèl een succes. Zagen jullie ook die strakke performance van de Franse metalband Gojira? Ik was niet op de hoogte dat één van mijn favoriete groepen hier hun opwachting zou maken. Heerlijk!

Tijdens het verlof zag ik ook enkele mensen die ik online volg hun zomers leesvoer delen. De boeken die ze zouden doornemen om ideeën op te doen en wijzer terug aan de slag te gaan na het verlof. Ik ga jullie iets bekennen. Ik heb deze vakantie één keer een boek proberen open doen. Toen ik drie bladzijden ver was, besloot mijn zoontje dat zijn dutje lang genoeg geduurd had en dat hij nu terug iets actiefs wou gaan doen. Oh, ik ben deze vakantie zeker wijzer geworden. Maar ik haalde mijn kennis niet uit boeken. Nu er tijd was leerde ik mijn zoon beter kennen. Wat hij leuk vindt en wat hij probeert te zeggen in zijn brabbeltaaltje. Ik zag hem evolueren en ontwikkelingssprongen maken. Door niet met het werk of wat dan ook van psychologie bezig te zijn had ik het gevoel dat ik echt eens met hem bezig kon zijn. Ik heb het gevoel dat onze band er sterker door geworden is.

Waarom kijken sommigen Netflix op halve snelheid? Vlaams minister van Omgeving Zuhal Demir vertelde deze week dat ze televisieseries bekijkt met anderhalve snelheid. Het artikel belicht de nood aan instant gratification of snelle beloningen. Ik zie hier nog een ander probleem vanuit de balans tussen prestatie- en gezondheidspsychologie.

Enerzijds beseffen we dat er nood is aan ontspanning en ons hoofd even leegmaken. Oplossing? Netflixen. Ik ga hier nu voorbij aan de discussie of het mentaal volgen van een serie (of staren naar een scherm in het algemeen) een goede manier is van mentaal loskoppelen.
Anderzijds willen we (of hebben we het gevoel dat we moeten) presteren en productief zijn in deze maatschappij. De gulden middenweg? Kijken op anderhalve snelheid!

Maar we verliezen twee keer!! De focus die je geest nodig heeft om een serie op anderhalve snelheid te verwerken laat je niet toe om diep te ontspannen of echt te connecteren met het verhaal. Vervolgens denk je opgeladen terug te kunnen presteren, maar hoe verwacht je productief te zijn als je nooit echt losgekoppeld bent in de eerste plaats? Je raakt dus zowel diepere ontspanning als productief functioneren maar oppervlakkig aan.

Dit soort activiteiten zijn een symptoom van een zorgwekkende tendens in onze maatschappij. Altijd maar vooruit, altijd maar sneller en meer. En ik weet dat het Olympische motto 'altius, citius, fortius' ('sneller, hoger, sterker') is, maar ik nodig iedereen even uit te kijken naar hoe Olympische atleten werken richting topprestaties. Ze trainen keihard... en rusten diep. Zo laden ze terug op... om er opnieuw voluit tegenaan te gaan.

Het volledige artikel: ​https://www.vrt.be/vrtnws/nl/2023/09/15/waarom-kijkt-zuhal-demir-netflix-op-anderhalve-snelheid/ 

Voor Sporta - Beweeg Meer
Rust creëren door beweging
We zoomen in op het concept ‘gezondheid’ en kaderen dit binnen het beweegluik. Sport en beweging heeft een positief effect op je mentale, fysieke, sociale gezondheid, welzijn en zoveel andere synoniemen. Maar toch is gezondheid iets heel subjectief. Gezondheid uit zich vaak in rust en stabiliteit. Maar hoe creëren we deze rust door sport en beweging?
Datum: Dinsdag 10 oktober 2023
Tijdstip: 20u - 21u
Inschrijven: www.sportabeweegmeer.be/activiteiten/rust-creeren-door-beweging

Motivatie vinden en kweken
Iedereen kent het gevoel. Een dag goed gewerkt, eten staat al klaar, het moment dat je de deur zou “moeten” uitgaan staat vast, en… je hebt geen zin meer en het kost je teveel energie. Je wéét dat het enorm veel deugd gaat doen eens je de beweging krijgt of hebt gehad, maar toch doe je het niet.
Hoe pak ik dit aan? Waarom is dit? Wat kan me helpen deze momenten te voorkomen of op te lossen?

Datum: Maandag 27 november 2023
Tijdstip: 20u - 21u
Inschrijven: www.sportabeweegmeer.be/activiteiten/motivatie-kweken-of-vinden
 

Onlangs mocht ik virtueel aan tafel schuiven bij de dames van @renjezelfnietvoorbij voor een podcastopname. Ze vroegen me helemaal uit over mijn visie op sport en beweging, connectie met ons lichaam en de natuur tijdens het bewegen, de evolutie van de bewegende mens, beweegverslaving, de uitdaging van een balans te vinden tussen een wetenschappelijke en een intuïtieve benadering, ... Eigenlijk alles wat me professioneel bezig houdt eigenlijk! Hopelijk hebben jullie evenveel plezier tijdens het luisteren als ik tijdens het gesprek met Prisca (@ik_ren_dus_ik_ben) en Jessica (@jessified_health)!

#podcast #renjezelfnietvoorbij #runningtherapie #bewegingspsychologie #sportpsychologie #prestatiepsychologie #gezondheidspsychologie #podcastgast

​

“En met welke bekende sporters werk je dan zoal?”. Het is een vaste vraag die ik krijg bij interviews of nieuwe samenwerkingen. Is het nieuwsgierigheid? Of is het opdat ik mijn waarde als sport- & prestatiepsycholoog zou bewijzen aan de hand van de status van mijn cliënteel? Wat het ook is, ik ga meestal niet in op die vraag en dit om twee verschillende belangrijke redenen.

1. Beroepsgeheim. Als psycholoog ben ik gebonden aan een ethische code en deze verbiedt het breken van de vertrouwelijkheid. Al zeker als het voor een vorm van zelfpromotie zou zijn!
2. Stereotypering. Welk beeld geef ik aan mensen als ik de namen noem van mijn cliënten die deelnemen aan EKs of WKs? Dat ze eerst zelf goed genoeg moeten zijn alvorens ze met mij een samenwerking kunnen aangaan? Ik zie mezelf als een sportpsycholoog die helpt op weg naar (top)prestaties, maar daarom niet noodzakelijk een TOPsportpsycholoog die enkel werkt met mensen die de top al bereikt hebben of er heel dicht bij staan.

Want wat met al die onbekende helden die ik begeleid?

• Een atleet die top is een sport of discipline waar nog nooit iemand van hoorde of nooit op TV komt? Held(in)!
• De jonge, nog onbekende sporter die werkt aan zichzelf en focust op selectie en groei? Held(in)!
• De gewone sterveling die ondanks ziekte of tegenslag er in slaagt een gezond leven uit te bouwen? Held(in)!
• De werknemer die durft te springen in de onzekerheid en van job verandert omdat hij/zij vastloopt? Held(in)!
• De manager of CEO die professioneel succes heeft, maar dringend werk wil maken van de rest van zijn/haar leven (gezin, relatie, gezondheid)? Held(in)!

​Laat deze post een ode zijn aan alle onbekende helden! Ik wil hen niet laten verdwijnen in de schaduw van grote namen.

Ik probeer mijn praktijk steeds vorm te geven vanuit een stevige wetenschappelijke basis aangevuld met evidentie uit de praktijk van wat werkt. Zo zien we vaak technieken of methodieken die gehypet worden, terechte tegenkanting krijgen, om dan te komen tot een meer genuanceerd beeld. These, antithese, synthese heet dat proces in de (wetenschaps)filosofie.

Dit VRT artikel biedt zo een mooie huidige stand van zaken rond mindfulness. Een zeer waardevolle techniek, maar ik stoorde me al langer aan het feit dat het zou helpen voor alles. Onzin. Stel je voor dat een vakman bij je thuis aankomt met enkel een hamer!

Mindfulness lijkt vooral te werken bij depressie, pijn en verslaving. Dat is een fijne geruststelling aangezien mindfulness inderdaad onderdeel uitmaakt van mijn ‘gereedschapskist’ bij rookstop, leven met chronische pijn, afzien bij topsport en omgaan met de initiële ongemakken als je begint te bewegen na lange inactiviteit.

​Maar geen zorgen, ik heb daarnaast nog heel wat andere technieken die ook kunnen werken! ;-)



​

Presteren en welzijn hand in hand laten gaan is altijd mijn doel in mijn werk. Ik mocht hierover in gesprek gaan met wetenschapsredacteur Kim Verhaeghe voor Gezond Sporten. In een podcast van een uur hebben we het over depressie specifiek en mentaal welzijn in het algemeen bij topsporters.

Je hoort er antwoorden op vragen zoals:

• De openheid rond mentaal welzijn in topsport
• Het ontstaan en behandeling van depressie
• De rol van de coach en omgeving van de sporter
• Wat je kan doen om mentale problemen te voorkomen

Dit gesprek kadert in de ruimere campagne van Gezond Sporten rond depressie en sport.

Het hele gesprek beluisteren kan hier: https://soundcloud.com/user-75314080/mentaal-welzijn-bij-topsporters-komt-niet-vanzelf

Wil je de inhoud liever lezen? Dat kan hier: https://gezondsporten.be/wiki/item/2023/04/07/Mentaal-welzijn-bij-topsporters-komt-niet-vanzelf

Of hier: https://gezondsporten.be/wiki/item/2023/04/07/Depressie-en-burn-out-voorkomen-als-topsporter

Zaterdag 6 mei organiseert Gezond Sporten ook een congres over sporten met een chronische aandoening, waar ik ook mag spreken over depressie en sport. Meer info en inschrijven kan hier.

VRT brengt in Rebound het aangrijpende verhaal van Sebastien Bellin. Een ex-profbasketballer die zwaar gewond raakte aan zijn benen tijdens de aanslagen van Zaventem in 2016. Als deel van zijn herstelproces zette hij zijn zinnen op het finishen van de Iron Man triatlon van Hawaï. Een docu waarin zowel traumapsychologie, de mentale aspecten van blessureherstel en prestatiepsychologie aan bod komen. Het verhaal van een evolutie van crisis naar terug kunnen floreren in het leven. Een absolute aanrader!

Ik laat enkele quotes voor zich spreken:

• "'Erbovenop' is helemaal niet hetzelfde als 'genezen'. Als je erbovenop bent kan je functioneren. Als je genezen bent, functioneer je weer als één geheel."
• "Hoe kan je op zo'n manier leren denken dat je een overlever wordt in plaats van een slachtoffer? Het leven geeft je alle excuses die je nodig hebt om een slachtoffer te zijn. Een slachtoffer maakt iets mee en verliest daardoor een deel van zichzelf. Een overlever krijgt te maken met een uitdaging en overwint die. Kies jij ervoor om als een overlever te zijn? Of kies je ervoor om te denken als een slachtoffer?"
• "Toen de finishlijn dichterbij kwam ging het minder om de wedstrijd en meer over de afgelegde weg. Hoe ver ik al was gekomen sinds 22 maart 2016."

Nog te bekijken tot 22/03/2024 op VRT Max.
​

In de maand februari ben ik vaker bij de dokter langs geweest dan in heel 2022 samen. Een huidinfectie en hevige koorts werd nogal onfortuinlijk opgevolgd door een hondenbeet in mijn voet, waardoor ik vrijwel een maand stil lag met het sporten. Reken daar de zorgen voor een baby bij en je begrijpt dat terug in actie komen best als een opgave kan aanvoelen. Dus ‘ja’, ook als sport- & bewegingspsycholoog ben ik gevoelig voor de psychologische uitdagingen van een heropstart na blessure of lang stilzitten.
 
Toevallig of gelukkig mocht ik vorige week een webinar geven aan leden van het Helan ziekenfonds over ‘mild zijn voor jezelf’ of het psychologische concept van ‘zelfcompassie’. Vanuit mijn motto ‘practice what you preach’ paste ik Paul Gilberts model rond de drie emotieregulatiesystemen toe op mijn eigen terugkeer naar sport en beweging.
 
Ons gevaarsysteem wordt geactiveerd wanneer we een bedreiging waarnemen. In mijn geval was er de angst om niet volledig te herstellen en vaardigheden of mogelijkheden te verliezen. De interne criticus in mijn hoofd greep deze angst aan om dan met momenten:

• hard te zijn voor mezelf (“Kom uit je zetel en doe iets, tamme zak” = fight respons).
• weg te vluchten van enige fysieke activiteit (“Alle wondes moeten eerst nog beter genezen!” = flight respons).
• te blokkeren en twijfelen wat nu het beste is (= freeze respons).

 
Het jaagsysteem wordt geactiveerd wanneer we doelen en erkenning nastreven. Er was het verlangen om weer te gaan trainen en het oude niveau te herwinnen. Dit leidde echter in het begin ook tot een te grote focus op de cijfertjes en verschillende parameters. Het tempo was te traag, de hartslag te hoog, de gelopen afstand te weinig… Plots lag zelfs mijn professionele waarde op tafel in mijn hoofd. “Komaan, als sportpsycholoog en running therapeut in opleiding kan je toch niet achteraan hollen, je moet het goede voorbeeld geven”. Niet echt mild voor mezelf en allesbehalve productief voor herstel.
 
Ten slotte, wordt het zorgsysteem geactiveerd wanneer we ons veilig, zeker en verbonden voelen met anderen en onszelf. In mijn geval kreeg ik bijvoorbeeld extern steun van mijn vrouw die dagelijks de wonde hielp verzorgen. Maar ik moest dus ook zelfcompassie oefenen naar mezelf toe. Ook al kon ik niet intensiever sporten, ik kon wel opbouwen met rustig wandelen met de hond of met gezond te proberen eten. In plaats van te jagen op cijfertjes, richtte ik mijn aandacht tijdens die eerste loopjes vooral op waarom het nu zo goed voelde terug in beweging te zijn. Terwijl ik rustig liep, liet ik mijn aandacht glijden naar het ontdekken van de ontluikende lente in de natuur. Ik focuste op het aangename gevoel van mijn lichaam terug in beweging te brengen (in plaats van te luisteren naar de interne criticus in het hoofd). Een mooie toepassing van wat ik leer in mijn opleiding rond Focusing. 

Door aandacht te besteden aan zelfcompassietechnieken en het activeren van het zorgsysteem kon ik makkelijker progressie zien en beleefde ik plezier en genot aan de heropbouw. Af en toe een ‘beginners mindset’ opzoeken kan net heel verrijkend zijn om nieuwe inzichten te verkrijgen. Hierdoor werd ik tijdens het lopen zelfs creatief en bedacht ik alvast enkele oefeningen die ik later als running therapeut in de praktijk wil delen met cliënten.
 
Misschien kun jij deze drie systemen ook toepassen op een situatie waar jij mee worstelt? Neem gerust contact op je hiermee te helpen! Of misschien denk je dat iemand anders er baat bij zou hebben deze oefening te doen? Deel deze blog dan gerust! 

Aan het lopen met mijn eigen hond Chester

De Vlaamse Trainersschool heeft opnieuw een sterk aanbod aan bijscholingen verzameld voor het voorjaar van 2023. Ditmaal laten ze de online bijscholingen nog even in de kast tot het najaar en zet men volop in op face to face bijscholingen op locatie. Ik ben blij opnieuw twee thema's op twee verschillende locaties te mogen verzorgen.

Zelfregulatie: je atleet aanzetten tot actief leren
Zelfregulatie verwijst naar processen die een individu in staat stellen zijn doelgerichte activiteiten zelf te sturen doorheen de tijd en veranderende omstandigheden. Dit houdt in dat de persoon zijn gedachten, gevoelens, gedrag en aandacht zelf bijstuurt indien nodig. In een sportcontext kan dit gezien worden als de mate waarin een atleet het eigen leerproces kan sturen, terwijl men ouder wordt, hogere niveaus bereikt, of ook andere eisen buiten de sport ervaart.
Locatie: Sport Vlaanderen Brugge
Datum: 27/04, 19-22u

Meer info & inschrijven:
https://www.sport.vlaanderen/VTS-Bijscholing?activiteitId=117321#

ACT! Een nieuwe manier van omgaan met negatief denken
Deze bijscholing biedt een eerste introductie in Acceptance & Commitment Training in de sport. Deelnemers leren de zes pijlers van deze methode niet alleen theoretisch kennen, maar ook hoe ze er concreet mee in de slag kunnen gaan bij zichzelf en hun sporters.
Locatie: Sport Vlaanderen Willebroek
Datum: 23/05, 19-22u

Meer info & inschrijven:
https://www.sport.vlaanderen/VTS-Bijscholing?activiteitId=117320#


Het volledige aanbod vind je hier.

Hopelijk hebben jullie ondanks de vroege uitschakeling van de Rode Duivels en de vele (terechte) ethische discussies allemaal een beetje kunnen genieten van een mooie potje voetval op het WK in Qatar. Op vlak van sportpsychologie vloeide hier ook heel wat inkt over in de pers! Enkele collega’s werden gecontacteerd om hun mening te geven. Een bloemlezing*:
 

• Hoe lap je een team zo snel mogelijk terug op na een nederlaag? Collega Jens Van Lier lichtte dit toe aan VRT. 
• Was de discussie tussen De Bruyne en Alderweireld nu net een goed of slecht teken voor de groepsdynamiek? Collega Michael Verschaeve gaf duiding aan Het Laatste Nieuws. 
• Professor Paul Wylleman vertelde op Radio 1 over de nood aan stress voor goede prestaties en hoe je dat als coach het beste kan aanpakken. 
• Collega Ellen Schouppe mocht dan weer duiding geven bij het Nieuwsblad over de mentale impact op sporters om van de ene op de andere moment gebrandmerkt te worden van held tot antiheld. 
• Duitsland bood als één van de weinige landen een stilzwijgend protest met hun groepsfoto op het WK. Sommigen beweerden dat Die Mannschaft hierdoor te weinig met de prestaties bezig waren. Professor Nico Van Yperen vindt dit onzin (en ik trouwens ook). 
• Het succes van Nederland maakte trouwens dat sommige spelers als Dumfries en Vlap openhartig waren over de rol van hun sportpsycholoog bij deze goede prestaties.
• En dan is er nog de psychologie van de strafschop, want dat is zeker geen stukje lotterij. Opnieuw professor Van Yperen aan het woord hier in het Nederlands en dé wetenschappelijke autoriteit over dit onderwerp, Geir Jordet, hier (in het Engels). 

*Mogelijk zullen enkele van deze artikels spoedig achter een betaalmuur verdwijnen. Hiervoor mijn excuses!

Dit artikel maakte onderdeel uit van mijn nieuwsbrief. Wil je deze en meer onderwerpen rechtstreeks in je inbox? Schrijf je dan zeker in! ​

Sport en beweging is een geweldig middel om zorg te dragen voor je fysieke en mentale gezondheid. Vele mensen zouden er baat bij hebben om meer te bewegen. Maar voor sommigen kan de relatie met beweging echter problematisch worden. In mijn laatste blog van 2022 voor Gezond Sporten Vlaanderen wil ik dan ook even focussen op de zeldzamere – en daarom helaas vaak over het hoofd geziene – groep individuen die ongezond veel beweegt.

Wanneer kunnen we spreken van een beweegverslaving? Hoe raakt iemand verslaafd aan sporten? Wat zijn de symptomen van overmatig sporten? Ontdek het op de website van Gezond Sporten Vlaanderen!

In de stadia zal je geregeld eens ‘We are the Champions’ van Queen horen knallen uit de boxen. Deze anthem is de climax voor sportfanaten na de overwinning van hun team. De meesten zullen dit nummer dan ook als Queens ultieme nummer voor sport en prestatie beschouwen.
​
Achter de schermen, in mijn praktijkruimte hoor ik echter vaak een ander nummer van Freddy Mercury & co op repeat.

I want it all, I want it all and I want it now  ​

Dit meesterwerk van Queen (ze hebben er veel…) belicht een andere kant van sport en prestatie. Het gaat over ambitie en drive om dingen gedaan te krijgen.  

A young fighter screaming, with no time for doubt
With the pain and anger can't see a way out
It ain't much I'm asking, I heard him say
Gotta find me a future move out of my way

Jonge (en iets oudere) wolven willen graag vooruit en raken gefrustreerd bij tegenslagen. Blessures, niet-selecties, … zijn tijdverlies op weg naar hun grote doel. Maar daardoor missen ze soms net de leerkansen.

Listen all you people, come gather round
I gotta get me a game plan, gotta shake you to the ground
But just give me, huh, what I know is mine

“Als je het maar hard genoeg wil” denken sommigen. Je tanden in de competitie zetten. In de sportpsychologie spreken we dan van een ego-gerichte oriëntatie. Hoewel de wil om te winnen absoluut noodzakelijk is op topniveau, kan een gezonde topper niet zonder de nodige dosis taakoriëntatie. Focus op jezelf en de eigen prestatie verbeteren (de tegenstand verslaan volgt dan wel).

So I'm living it all, yes I'm living it all
And I'm giving it all, and I'm giving it all

Dus ik zeg dan ook vaak tegen cliënten dat ze tot het uiterste mogen of moeten gaan, maar dat ze wil alles ten volle nog moeten beleven. Anders racen we van training tot training, wedstrijd tot wedstrijd, event tot event… En hopelijk vallen er prijzen te rapen hier en daar. Maar zelfs met of zonder deze beloningen zullen het de ervaringen onderweg zijn die bepalen hoe iemand terugkijkt op alle offers en inspanningen.

I'm a man with a one track mind
So much to do in one lifetime

Ook ikzelf bezondig me hier al eens aan. Prestatiepsychologie, gezondheidspsychologie, rookstop, esports, … Er zijn veel onderwerpen die me boeien en waar ik probeer in mee te zijn. En dan heb ik het nog maar enkel over de professionele doelen! Dus dan focus ik me op een andere zin in het nummer:

Here's to the future
Hear the cry of youth 

Toegegeven, deze interpreteer ik iets té letterlijk. Terwijl het nummer zal verwijzen naar de jonge wolven die veel willen bereiken, focus ik me hier liever op de kreetjes en het geween van mijn kindje die weldra geboren wordt. Laat dat mijn ankerpunt worden om af en toe uit de rat race te stappen!  
​

Zeggen de sporten calcio storico (Italië), kok boru (Kirgizië), makepung lampit (Bali), pehlwani (India) je iets? Hoogstwaarschijnlijk niet. De Netflix docuserie 'Home Game' gaat over unieke sporten en volgt telkens enkele lokale atleten richting een belangrijke wedstrijd of toernooi.

Wat ik zo mooi vind om te zien in deze afleveringen is hoe de lokale cultuur en gemeenschap deze traditionele sporten in leve houden. Neem nu calcio storico uit Florence, Italië, waarbij de vier districten van de stad tegen elkaar strijden in een soort Middeleeuwse rugby. Spelers dienen geboren te zijn in het district dat ze vertegenwoordigen en treden aan in traditionele kledij. Of hoe leuk is het om Balinese boeren tegen elkaar te zien racen met hun waterbuffels in de modderige rijstvelden.

Deze principes gaan terug naar de roots, naar tijden vóór vele sporten een globaal economisch fenomeen werden. De dag van vandaag zie je dit naar mijn gevoel vooral nog in nieuwe urban, extreme of avontuurlijke sporten. 

En daar hebben we nog een andere opvallende link. Al deze traditionele sporten houden een element van gevaar in en lijken iets vaker een oogje dicht te knijpen wat veiligheid betreft. Ik keer terug naar calcio storico. Terwijl ik het eerder omschreef als een vorm van rugby, is het belangrijk om weten dat de bal in het doel kan belanden via vrijwel elk methode. Kopstoten, worstelgrepen, zand in de ogen gooien, ... het is allemaal toegestaan. De passie van de atleten die niet leven van hun sport, maar voor hun sport, maakt dat je deze soms gekke of met momenten onverstandige acties beter begrijpt.

Ik ben fier om te kunnen zeggen dat ik al sporters heb mogen begeleiden uit twee sporten die ook onder de aandacht worden gebracht in de serie, namelijk roller derby en freediving. Met hun roots respectievelijk in de VS en de Filipijnen, was het heel leuk om te zien hoe deze tradities toch zijn kunnen groeien tot nichesporten met een wereldwijde navolging en dat ook deze atleten de meerwaarde van sportpsychologie inzagen. Ik verwacht niet onmiddellijk waterbuffelracers in de praktijk, maar als de kans zich aanbiedt... zeg ik geen nee! 

Als je het mij vraagt, was de CS:GO Major in Antwerpse Sportpaleis hèt sportevent van het jaar. Het officieuze wereldkampioenschap Counterstrike kreeg korte vermeldingen in het nieuws met beelden van de duizenden (!) fans die naar Antwerpen afreisden vanuit de hele wereld (!) voor dit event. Wie de heisa rond deze first person shooter beter wil begrijpen raad ik zeker aan de mini-docu op VTM Go eens te bekijken. Ontmoetingen en interviews met de spelers achter de schermen, verhalen over hun leven als professioneel esports atleet, fysieke en mentale aspecten van deze topsport, de hele scene en industrie rond het gebeuren, … Het komt allemaal aan bod.

Een speciale vermelding voor de deskundige uitleg van onze Belgische Eefje Depoortere aka Sjokz. Mensen die onbekend zijn met esports zullen misschien denken ‘Ah fijn dat ze een Vlaams persoon dit even laten uitleggen voor Vlaamse televisie’, maar dit onderbelicht Eefjes status in de internationale esports scene. Onze landgenote werd immers al meermaals verkozen tot beste esports host ter wereld dankzij haar verslaggeving en presentaties tijdens verschillende wereldkampioenschappen op elk continent. Ze dus niet ‘zomaar een Vlaamse dame met kennis van zake’, maar een wereldautoriteit op het vlak van esports.

Veel kijkplezier via VTM Go!
[Op het moment van schrijven is het onduidelijk hoelang VTM deze docu online zal laten staan]
​

Succesverhalen zijn geweldig om te horen, niet? Maar wat als je het net niet haalt? Daarover gaat deze podcast van Astrid Demeure (MNM) waarin ze enkele Belgische toptalenten interviewt over hun carrière in o.a. voetbal, wielrennen, zwemmen, gymnastiek, tennis en basketbal.

Intrigerende – en met momenten ontroerende – verhalen over wat hen verhinderde volledig door te breken. Een blik voorbij de medailles met verhalen rond blessures, te hoge druk, familieproblemen, de tol van de roem, enzovoort.

Het zijn de verhalen die ik te horen krijg in de praktijkruimte, maar de media zelden of nooit halen. Net daarom vind ik het zo waardevol dat ze wel eens verteld en gedeeld worden. De sporters zijn met momenten ook terecht kritisch voor de rol van sportpsychologen in hun omkadering. Anekdotes die ik zeker meeneem naar de toekomst!

Beluister de podcast via je favoriete kanaal of start via de VRT website. 

Verschillende media berichtten in september over het fenomeen ‘quiet quitting’, ofwel je werk afbakenen tot het strikt noodzakelijke. Er valt heel wat te zeggen over deze trend en het label, maar mij deed het vooral nadenken over de mogelijke rol van een prestatiepsycholoog in dit fenomeen. Volgens de definitie houdt een prestatiepsycholoog zich bezig met de psychologische factoren die optimale menselijke prestatie beïnvloeden. Mijn vraag in het licht van de hele ‘quiet quitting’-discussie is: ‘optimaal voor wie’?
​
De meeste prestatiepsychologen die ik ken, richten zich op het helpen van mensen om de hoogst mogelijke resultaten te behalen in sport, business of performance arts. Dus dan zou 'optimaal' betekenen 'proberen deel uit te maken van de 1% elite', in wat je ook nastreeft.

Maar kunnen prestatiepsychologen ook een rol spelen bij het helpen van mensen om hun optimale balans in prestatie en welzijn te bereiken? In de meeste gevallen zou dat betekenen dat je het elite-einddoel van 1% loslaat en met je cliënt werkt rond een persoonlijke definitie van succes volgens de mogelijkheden van het individu en zijn of haar context.

Ik geloof dat de meeste prestatiepsychologen zullen beweren dat ze wel degelijk prestatie en welzijn hand in hand willen laten gaan, zelfs voor hun 'high potentials'. Naar mijn gevoel is er echter een dunne lijn en subtiel verschil tussen mensen 'helpen opofferingen te maken’ en/of 'helpen grenzen stellen'.
Dit geldt al helemaal als de prestatiepsycholoog wordt binnengebracht door de overkoepelende organisatie om de individuele high performers te gaan bijstaan. Met wiens definitie van succes werken we dan?

Langs de andere kant merk ik in de praktijk ook dat er heel wat individuele cliënten zijn die goed genoeg weten dat ze nooit tot de 1% beste zullen behoren, maar wel ‘willen denken, ademen en leven als de toppers’. Maar waarom zou je een levensstijl willen aannemen waarop jouw leven en omgeving niet is afgesteld en het ook nooit zo zal zijn omdat je niet bij dat selecte groepje van high potentials hoort en dus ook geen gelijkaardige kansen krijgt? Daar is overigens niets mis mee!

Ik herinner mezelf hier steeds aan een citaat van een elite wingsuitpiloot die ik mocht interviewen in het kader van mijn thesisonderzoek naar de mentale vaardigheden van extreme sporters: “Niet iedereen kan Michael Schumacher zijn, maar iedereen kan zijn auto de winkel uitrijden en deze machine gebruiken als een praktisch hulpmiddel om hun leven te verrijken en leuker te maken”. Hij zag te veel recreatieve skydivers die zich racepiloten waanden. In zijn setting heeft dit jammer genoeg noodlottige gevolgen. Maar ook dichterbij de dagdagelijkse praktijk zie en hoor ik de verhalen van slaapkamergamers die continu grinden om misschien ooit opgepikt te worden door een topteam. Of de getuigenissen van Nado Vlaanderen over recreatieve wielrenners die preparaten slikken of na blessure snel terug op hun fiets springen ‘omdat de toppers dit toch ook doen’. De contexten zijn steeds verschillend en dus niet afgestemd op de persoonlijke situatie en leefwereld van de persoon.

Ik hoop dan ook dat prestatiepsychologen zich niet enkel kunnen bezighouden met de high potentials, maar ook de nodige nuance kunnen en mogen brengen bij het brede publiek om iedereen top te laten zijn volgens zijn of haar eigen mogelijkheden. Prestatiepsychologen mogen in ieder geval niet gewoon gaan kopiëren en plakken wat de toppers aan het doen zijn – zelf als dat de vraag van de cliënt zou zijn.




Dit artikel maakte onderdeel uit van mijn nieuwsbrief. Wil je deze en meer onderwerpen rechtstreeks in je inbox? Schrijf je dan zeker in! ​

Voor mijn derde blog van 2022 voor Gezond Sporten stond ik even stil bij de verschillende filters of 'cognitive distortions' die ons hoofd hanteert om informatie te verwerken. Deze hebben immers een impact over hoe we onze prestaties gaan evalueren of ze kleuren met welk gevoel we achterblijven na een workout. 

Zo is ons hoofd een enorme toekomstvoorspeller en kan het al snel eens denken 'dat er deze wedstrijd toch niets gaat uitkomen'.
Ons hoofd gaat ook sterk labelen. Het gooit termen als 'zwakkeling, luierik, opgever, ...' naar ons wanneer we eens een tegenvallende training hebben. 

Wil je nog meer filters leren kennen met voorbeelden en weten hoe je hiermee kan omgaan? Lees dan zeker de volledige blog op de website van Gezond Sporten Vlaanderen.

Ik kreeg heel wat boeiende reacties op mijn laatste post. Ik wil het idee om jezelf apart te zien van je gedachten en je lichaam nog wat verduidelijken aan de hand van een metafoor. Want ondanks dat ik jou als persoon wil onderscheiden van jouw lichaam en geest, moet het heel duidelijk zijn dat jullie alle drie moeten samenwerken voor de beste resultaten! Deze samenwerking is zoals jij die er op uit trekt met de auto.

Je lichaam – de auto. Sommigen van ons rijden met een strakke, sportieve bolide. Anderen moeten het stellen met een model uit de middenklasse. Nog anderen rijden rond in een wagen met heel wat kwaaltjes die, ondanks de goede zorgen van de garagist, niet te verhelpen zijn. Hoe dan ook willen we vrijwel allemaal wel eens dat onze auto nog wat sneller kon, er wat sportiever uitzag, of dat we in een jonger model rondreden. In tegenstelling tot onze auto’s hebben we doorheen ons leven slechts één lichaam.

Je gedachten – de GPS. Als je iemand van mijn generatie bent, kan je waarschijnlijk niet meer zonder GPS. Het wijst ons de weg, voorspelt oponthoud en geeft onmiddellijk ook nieuwe suggesties. Maar soms doet dat ding niet altijd wat je zou willen. Misschien hou je helemaal niet van die snelle en drukke route die de GPS voorstelt. Of misschien is de berekening toch niet zo nauwkeurig en rijd je jezelf vast op een veldbaan of sta je plots midden in wegenwerken! En oh wee als je eens een fout maakt: “Keer nu om. Keer nu om. Keer nu om…”.

Jij – de bestuurder. En dan is er uiteraard nog de bestuurder aan het stuur van onze wagen. Als bestuurder moeten we aanvoelen wat de auto aankan en wanneer die overbelast geraakt. Een attente chauffeur houdt ook de ogen op de baan en weet wanneer hij misschien eens niet naar de GPS moet luisteren. Zo verval je niet in automatische piloot. Als bestuurder ben je de observator. Je houdt de wagen in de gaten en probeert die zo goed als mogelijk in conditie te houden, maar beseft ook dat slijtage onvermijdelijk is. Je luistert naar de GPS, maar jij beslist wat je met die adviezen doet. Jij zit aan het stuur, jij kiest de richting.

Vergeet vooral niet waarvoor zo’n auto en GPS nu eigenlijk dienen: ons verplaatsen doorheen ons leven. Enjoy the ride together. Blijf niet bang op de veilige parking staan, maar draag wel zorg voor je lichaam en durf onderweg af en toe eens niet luisteren naar die GPS.

Gedachtenexperiment – Volg mee en voel je vrij om je antwoorden en (tegen)argumenten met me te delen.

Vraag 1: Zou je zeggen dat je een lichaam en gedachten HEBT of dat je je lichaam en gedachten BENT?
Ik vind het beter om te zeggen dat je een lichaam en gedachten hebt, dan er mee samen te vallen. Hierdoor ontstaat er meer afstand met jou als persoon (= JIJ) en zo ook meer psychologische flexibiliteit. Dit is zéér waardevol voor je mentale welzijn. Onze gedachten kunnen immers nogal hard en kritisch voor ons zijn, terwijl ons lichaam niet altijd doet wat we willen of er uitziet zoals we zouden willen. Jij bent niet je gedachten, je hebt er gewoon (heel de dag door…). Jij bent niet je lichaam, je ‘huist’ in je lichaam.

Klaar voor een andere vraag?

Vraag 2: Als je zegt dat je een lichaam en gedachten hebt, behandel je ze dan als zaken die je ONDER CONTROLE moet krijgen? Of zou je zeggen dat je je lichaam en geest behandelt als je METGEZELLEN langs je levensweg, die samen blij zijn en samen lijden?

Het is beter om ons lichaam en onze geest te behandelen als metgezellen op onze levensreis, aangezien dit de enige twee 'dingen' zijn die bij je blijven tot je laatste ademteug. Ja, ze zullen onderweg struikelen, verzwakken en het je soms/vaak moeilijk maken. Maar precies daarom is het beter om met elkaar om te kunnen gaan, dan om ze uit te schelden en je er van weg te (proberen) keren. You’re in this life together.

Deze gedachte-oefening is nuttig voor iedereen die al eens boos is op zijn/haar geest of lichaam. Euh… ik denk iedereen dus? Je lichaam en geest leren accepteren en met hen samenwerken is de eerste stap op weg naar verandering, betere prestaties en een gezonder leven.

METAFOOR – Groeien als een bloem.

​Veel cliënten worstelen met het verleden of de rugzak waarmee ze bij me langskomen. Ze hebben niet allemaal de beste basis of bodem om te groeien. De roker worstelt met verslaving, de sporter denkt niet genoeg talent te hebben, enz. Maar is dat ook noodzakelijk?

De bloem op de afbeelding heeft ook allesbehalve een ideale bodem om te groeien. Harde steen, langs de kant van de weg, geen andere soortgenoten in de buurt. Ik was dan ook zelf verbaasd deze schoonheid aan te treffen tijdens mijn fietstocht. Net zoals een bloem steeds op zoek zal gaan naar voldoende zonlicht of water, ondanks de soms ongunstige bodem waarin ze start, moeten ook wij mensen op zoek naar wat ons helpt om te groeien.

​Wat dit kan zijn is ontzettend divers en deel van mijn taak als psycholoog bestaat erin jou te helpen vinden wat jou precies kan voeden. Misschien is dat leren vertragen, tijd maken voor jezelf, opkomen voor jezelf, je demonen accepteren,… Jouw vitaminen voor groei kunnen veel verschillende vormen aannemen. Maar geloof alvast dat het mogelijk is om te groeien en te bloeien op jouw manier.