Quiet Quitting - de rol van de prestatiepsycholoog

Verschillende media berichtten in september over het fenomeen ‘quiet quitting’, ofwel je werk afbakenen tot het strikt noodzakelijke. Er valt heel wat te zeggen over deze trend en het label, maar mij deed het vooral nadenken over de mogelijke rol van een prestatiepsycholoog in dit fenomeen. Volgens de definitie houdt een prestatiepsycholoog zich bezig met de psychologische factoren die optimale menselijke prestatie beïnvloeden. Mijn vraag in het licht van de hele ‘quiet quitting’-discussie is: ‘optimaal voor wie’?
​
De meeste prestatiepsychologen die ik ken, richten zich op het helpen van mensen om de hoogst mogelijke resultaten te behalen in sport, business of performance arts. Dus dan zou 'optimaal' betekenen 'proberen deel uit te maken van de 1% elite', in wat je ook nastreeft.

Maar kunnen prestatiepsychologen ook een rol spelen bij het helpen van mensen om hun optimale balans in prestatie en welzijn te bereiken? In de meeste gevallen zou dat betekenen dat je het elite-einddoel van 1% loslaat en met je cliënt werkt rond een persoonlijke definitie van succes volgens de mogelijkheden van het individu en zijn of haar context.

Ik geloof dat de meeste prestatiepsychologen zullen beweren dat ze wel degelijk prestatie en welzijn hand in hand willen laten gaan, zelfs voor hun 'high potentials'. Naar mijn gevoel is er echter een dunne lijn en subtiel verschil tussen mensen 'helpen opofferingen te maken’ en/of 'helpen grenzen stellen'.
Dit geldt al helemaal als de prestatiepsycholoog wordt binnengebracht door de overkoepelende organisatie om de individuele high performers te gaan bijstaan. Met wiens definitie van succes werken we dan?

Langs de andere kant merk ik in de praktijk ook dat er heel wat individuele cliënten zijn die goed genoeg weten dat ze nooit tot de 1% beste zullen behoren, maar wel ‘willen denken, ademen en leven als de toppers’. Maar waarom zou je een levensstijl willen aannemen waarop jouw leven en omgeving niet is afgesteld en het ook nooit zo zal zijn omdat je niet bij dat selecte groepje van high potentials hoort en dus ook geen gelijkaardige kansen krijgt? Daar is overigens niets mis mee!

Ik herinner mezelf hier steeds aan een citaat van een elite wingsuitpiloot die ik mocht interviewen in het kader van mijn thesisonderzoek naar de mentale vaardigheden van extreme sporters: “Niet iedereen kan Michael Schumacher zijn, maar iedereen kan zijn auto de winkel uitrijden en deze machine gebruiken als een praktisch hulpmiddel om hun leven te verrijken en leuker te maken”. Hij zag te veel recreatieve skydivers die zich racepiloten waanden. In zijn setting heeft dit jammer genoeg noodlottige gevolgen. Maar ook dichterbij de dagdagelijkse praktijk zie en hoor ik de verhalen van slaapkamergamers die continu grinden om misschien ooit opgepikt te worden door een topteam. Of de getuigenissen van Nado Vlaanderen over recreatieve wielrenners die preparaten slikken of na blessure snel terug op hun fiets springen ‘omdat de toppers dit toch ook doen’. De contexten zijn steeds verschillend en dus niet afgestemd op de persoonlijke situatie en leefwereld van de persoon.

Ik hoop dan ook dat prestatiepsychologen zich niet enkel kunnen bezighouden met de high potentials, maar ook de nodige nuance kunnen en mogen brengen bij het brede publiek om iedereen top te laten zijn volgens zijn of haar eigen mogelijkheden. Prestatiepsychologen mogen in ieder geval niet gewoon gaan kopiëren en plakken wat de toppers aan het doen zijn – zelf als dat de vraag van de cliënt zou zijn.