Een slanker, strakker of knapper lichaam is voor vele vrouwen een motivatie om te beginnen sporten en bewegen. Maar de ene motivatie om te sporten en bewegen is de andere niet volgens het onderzoek van Segar en collega’s. Sterker nog, op het lichaam gefocuste motieven leiden er op lange termijn paradoxaal net toe dat vrouwen minder gaan bewegen.
​
Vanwaar dit tegenstrijdige negatieve effect?

• Voldoende bewegen om de slankere en strakkere lichaamsvorm te behouden concurreert met heel wat andere prioriteiten in ons leven en geraakt dan meestal ook op de achtergrond na een tijdje.
• Veel vrouwen gaan initieel harder en meer sporten om gewichtsverlies te bekomen – vaak vanuit een ‘no pain, no gain’-mindset – maar hierdoor vinden ze de fysieke activiteit niet per se aangenaam. Integendeel, vaak is het een zoveelste ‘moeten’.
• Deze twee aspecten maakten dat vrouwen die begonnen te bewegen voor lichaamsgerichte redenen meer negatieve gevoelens kunnen ervaren voor, tijdens en na het sporten.

De wens om slanker of strakker te zijn helpt dus misschien om bewegingsactiviteiten te starten, maar niet om ze vol te houden. Exploratie van motieven is dan ook vaak de eerste stap bij een intakegesprek bij mij in de praktijk.

Een laatste belangrijke observatie is dat deze effecten aanwezig waren voor alle vrouwen los van het feit of ze nu een hoog of laag BMI hadden. Dit toont nog maar eens hoe sterk de invloed van media en cultuur is op het slankheidsideaal van vrouwen!

Bron: Segar, M., Spruijt-Metz, D. & Nolen-Hoeksema, S. Go Figure? Body-Shape Motives are Associated with Decreased Physical Activity Participation Among Midlife Women. Sex Roles. 54, 175–187 (2006). https://doi.org/10.1007/s11199-006-9336-5


Dit artikel maakte onderdeel uit van mijn nieuwsbrief. Wil je deze en meer onderwerpen rechtstreeks in je inbox? Schrijf je dan zeker in! 

In de stadia zal je geregeld eens ‘We are the Champions’ van Queen horen knallen uit de boxen. Deze anthem is de climax voor sportfanaten na de overwinning van hun team. De meesten zullen dit nummer dan ook als Queens ultieme nummer voor sport en prestatie beschouwen.
​
Achter de schermen, in mijn praktijkruimte hoor ik echter vaak een ander nummer van Freddy Mercury & co op repeat.

I want it all, I want it all and I want it now  ​

Dit meesterwerk van Queen (ze hebben er veel…) belicht een andere kant van sport en prestatie. Het gaat over ambitie en drive om dingen gedaan te krijgen.  

A young fighter screaming, with no time for doubt
With the pain and anger can't see a way out
It ain't much I'm asking, I heard him say
Gotta find me a future move out of my way

Jonge (en iets oudere) wolven willen graag vooruit en raken gefrustreerd bij tegenslagen. Blessures, niet-selecties, … zijn tijdverlies op weg naar hun grote doel. Maar daardoor missen ze soms net de leerkansen.

Listen all you people, come gather round
I gotta get me a game plan, gotta shake you to the ground
But just give me, huh, what I know is mine

“Als je het maar hard genoeg wil” denken sommigen. Je tanden in de competitie zetten. In de sportpsychologie spreken we dan van een ego-gerichte oriëntatie. Hoewel de wil om te winnen absoluut noodzakelijk is op topniveau, kan een gezonde topper niet zonder de nodige dosis taakoriëntatie. Focus op jezelf en de eigen prestatie verbeteren (de tegenstand verslaan volgt dan wel).

So I'm living it all, yes I'm living it all
And I'm giving it all, and I'm giving it all

Dus ik zeg dan ook vaak tegen cliënten dat ze tot het uiterste mogen of moeten gaan, maar dat ze wil alles ten volle nog moeten beleven. Anders racen we van training tot training, wedstrijd tot wedstrijd, event tot event… En hopelijk vallen er prijzen te rapen hier en daar. Maar zelfs met of zonder deze beloningen zullen het de ervaringen onderweg zijn die bepalen hoe iemand terugkijkt op alle offers en inspanningen.

I'm a man with a one track mind
So much to do in one lifetime

Ook ikzelf bezondig me hier al eens aan. Prestatiepsychologie, gezondheidspsychologie, rookstop, esports, … Er zijn veel onderwerpen die me boeien en waar ik probeer in mee te zijn. En dan heb ik het nog maar enkel over de professionele doelen! Dus dan focus ik me op een andere zin in het nummer:

Here's to the future
Hear the cry of youth 

Toegegeven, deze interpreteer ik iets té letterlijk. Terwijl het nummer zal verwijzen naar de jonge wolven die veel willen bereiken, focus ik me hier liever op de kreetjes en het geween van mijn kindje die weldra geboren wordt. Laat dat mijn ankerpunt worden om af en toe uit de rat race te stappen!  
​

Zeggen de sporten calcio storico (Italië), kok boru (Kirgizië), makepung lampit (Bali), pehlwani (India) je iets? Hoogstwaarschijnlijk niet. De Netflix docuserie 'Home Game' gaat over unieke sporten en volgt telkens enkele lokale atleten richting een belangrijke wedstrijd of toernooi.

Wat ik zo mooi vind om te zien in deze afleveringen is hoe de lokale cultuur en gemeenschap deze traditionele sporten in leve houden. Neem nu calcio storico uit Florence, Italië, waarbij de vier districten van de stad tegen elkaar strijden in een soort Middeleeuwse rugby. Spelers dienen geboren te zijn in het district dat ze vertegenwoordigen en treden aan in traditionele kledij. Of hoe leuk is het om Balinese boeren tegen elkaar te zien racen met hun waterbuffels in de modderige rijstvelden.

Deze principes gaan terug naar de roots, naar tijden vóór vele sporten een globaal economisch fenomeen werden. De dag van vandaag zie je dit naar mijn gevoel vooral nog in nieuwe urban, extreme of avontuurlijke sporten. 

En daar hebben we nog een andere opvallende link. Al deze traditionele sporten houden een element van gevaar in en lijken iets vaker een oogje dicht te knijpen wat veiligheid betreft. Ik keer terug naar calcio storico. Terwijl ik het eerder omschreef als een vorm van rugby, is het belangrijk om weten dat de bal in het doel kan belanden via vrijwel elk methode. Kopstoten, worstelgrepen, zand in de ogen gooien, ... het is allemaal toegestaan. De passie van de atleten die niet leven van hun sport, maar voor hun sport, maakt dat je deze soms gekke of met momenten onverstandige acties beter begrijpt.

Ik ben fier om te kunnen zeggen dat ik al sporters heb mogen begeleiden uit twee sporten die ook onder de aandacht worden gebracht in de serie, namelijk roller derby en freediving. Met hun roots respectievelijk in de VS en de Filipijnen, was het heel leuk om te zien hoe deze tradities toch zijn kunnen groeien tot nichesporten met een wereldwijde navolging en dat ook deze atleten de meerwaarde van sportpsychologie inzagen. Ik verwacht niet onmiddellijk waterbuffelracers in de praktijk, maar als de kans zich aanbiedt... zeg ik geen nee! 

Als je het mij vraagt, was de CS:GO Major in Antwerpse Sportpaleis hèt sportevent van het jaar. Het officieuze wereldkampioenschap Counterstrike kreeg korte vermeldingen in het nieuws met beelden van de duizenden (!) fans die naar Antwerpen afreisden vanuit de hele wereld (!) voor dit event. Wie de heisa rond deze first person shooter beter wil begrijpen raad ik zeker aan de mini-docu op VTM Go eens te bekijken. Ontmoetingen en interviews met de spelers achter de schermen, verhalen over hun leven als professioneel esports atleet, fysieke en mentale aspecten van deze topsport, de hele scene en industrie rond het gebeuren, … Het komt allemaal aan bod.

Een speciale vermelding voor de deskundige uitleg van onze Belgische Eefje Depoortere aka Sjokz. Mensen die onbekend zijn met esports zullen misschien denken ‘Ah fijn dat ze een Vlaams persoon dit even laten uitleggen voor Vlaamse televisie’, maar dit onderbelicht Eefjes status in de internationale esports scene. Onze landgenote werd immers al meermaals verkozen tot beste esports host ter wereld dankzij haar verslaggeving en presentaties tijdens verschillende wereldkampioenschappen op elk continent. Ze dus niet ‘zomaar een Vlaamse dame met kennis van zake’, maar een wereldautoriteit op het vlak van esports.

Veel kijkplezier via VTM Go!
[Op het moment van schrijven is het onduidelijk hoelang VTM deze docu online zal laten staan]
​

Succesverhalen zijn geweldig om te horen, niet? Maar wat als je het net niet haalt? Daarover gaat deze podcast van Astrid Demeure (MNM) waarin ze enkele Belgische toptalenten interviewt over hun carrière in o.a. voetbal, wielrennen, zwemmen, gymnastiek, tennis en basketbal.

Intrigerende – en met momenten ontroerende – verhalen over wat hen verhinderde volledig door te breken. Een blik voorbij de medailles met verhalen rond blessures, te hoge druk, familieproblemen, de tol van de roem, enzovoort.

Het zijn de verhalen die ik te horen krijg in de praktijkruimte, maar de media zelden of nooit halen. Net daarom vind ik het zo waardevol dat ze wel eens verteld en gedeeld worden. De sporters zijn met momenten ook terecht kritisch voor de rol van sportpsychologen in hun omkadering. Anekdotes die ik zeker meeneem naar de toekomst!

Beluister de podcast via je favoriete kanaal of start via de VRT website. 

Er wordt vaak geschreven over de geschiedenis van verschillende sporttakken. Zelden wordt er echter aandacht besteed aan de geschiedenis van beweging op zich. Sinds wanneer schrijft men aanbevelingen over fysieke activiteit als gezond tijdverdrijf? Het antwoord: al heel lang.

Bill Hayes neemt je in Sweat mee doorheen de geschiedenis en via een mix van persoonlijke anekdotes en boeiend historisch materiaal (of zijn zoektocht ernaar) vertelt hij de lezer hoe het beeld en nut van beweging veranderd is doorheen de eeuwen. Zijn leidraad? Het historische traktaat ‘De Arte Gymnastica’ van Giraloma Mercuriale uit 1573.

Van Plato uit de Oudheid over Jane Fonda’s aerobics lessen tot onze moeilijke relatie met fysieke activiteit in de 21ste eeuw. Hoewel het onderwerp historisch wordt benaderd, heb je nooit het gevoel een geschiedenisboek te lezen. Op een luchtige manier benadert Hayes de geschiedenis van beweegvormen als lopen, zwemmen, boksen, fitness, enzovoort.

​Een persoonlijke plus vond ik dat in mijn editie van het boek elk hoofdstuk aangevuld werd met historische afbeeldingen of foto’s die Hayes oprakelde uit archieven over heel de wereld. Dit toont hoezeer onze kijk op beweging doorheen de eeuwen is veranderd… of net hardnekkig hetzelfde is gebleven!

​Psycholopen. Ja, dat lees je goed. Wat als wandelen en lopen een vaste aanvulling zou zijn in de behandeling van psychologische problemen, naast medicatie of psychotherapie? Ikzelf ben daar al jaren van overtuigd, maar collega-psychologe Kirsten Plessers schreef alle evidentie hiervoor haarfijn uit in dit leuke boek.

Ze gaat evenwel ook nog een stap verder door niet alleen de helende werking van lichaamsbeweging te beschrijven, maar ook het preventieve en beschermende karakter. Als dat je nog niet genoeg zou overtuigen om het ‘psycholopen’ een kans te geven, helpt ze je in de laatste hoofdstukken ook op weg om wandelen of lopen een plek te geven in je dagdagelijkse leven. Daarbij slaat ze niet de platgetreden weg in van doelen stellen en schemaatjes, maar stimuleert ze een persoonlijke zoektocht naar waarom dit waardevol kan zijn voor jou en hoe je je aandacht er op een juiste manier bijhoudt.
​
Een aanrader voor iedereen die nog meer waarde wil halen uit zijn beweegmomenten en zeker ook voor mensen die niet warm worden van al dat ‘moeten bewegen’. Geef jezelf de kans om een andere manier te ontdekken!